Cách phân biệt nhân sâm thật và giả nhanh chóng

Nhân sâm từ lâu đã được mệnh danh là “thần dược” trong y học cổ truyền và hiện đại nhờ vào khả năng tăng cường sức khỏe, cải thiện trí nhớ, hỗ trợ miễn dịch và ngăn ngừa lão hóa. Chính vì giá trị cao về mặt y học và kinh tế, thị trường hiện nay xuất hiện không ít sản phẩm làm giả, làm nhái nhân sâm. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến túi tiền của người tiêu dùng mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe.  Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách phân biệt nhân sâm hàng thật giả chính xác, giúp bảo vệ bản thân và người thân khi mua sắm.

Hiểu biết chung về nhân sâm

Nhân sâm là gì?

Nhân sâm là phần rễ của cây sâm (thuộc họ Araliaceae), thường mọc ở vùng khí hậu ôn đới như Hàn Quốc, Trung Quốc, Triều Tiên và một số khu vực núi cao ở Việt Nam. Trong đó, sâm Hàn Quốc (Panax Ginseng) và sâm Việt Nam (Ngọc Linh) là hai loại nổi bật nhất về hàm lượng hoạt chất.

Thành phần quý giá nhất trong nhân sâm là ginsenosides – hoạt chất có tác dụng điều hòa miễn dịch, cải thiện tuần hoàn máu, tăng cường chức năng não và làm chậm quá trình lão hóa.

Vì sao phải phân biệt nhân sâm thật và giả?

Tác hại của sâm giả

Sâm giả không những không mang lại lợi ích sức khỏe mà còn có thể chứa chất bảo quản, phẩm màu hoặc tẩm hóa chất độc hại. Việc sử dụng lâu dài có thể dẫn đến:

Phân biệt nhân sâm thật giả để tránh ngộ độc

• Ngộ độc
• Ảnh hưởng gan, thận
• Mất cân bằng nội tiết
• Phản ứng dị ứng

Giá trị kinh tế

Một củ nhân sâm chất lượng cao, đặc biệt là loại đã được nuôi trồng trên 6 năm, thường có giá trị kinh tế lớn – có thể dao động từ vài triệu cho đến hàng chục triệu đồng mỗi củ.

Chính vì thế, việc trang bị kiến thức để phân biệt sâm thật với hàng giả là điều cần thiết, giúp người tiêu dùng tránh nguy cơ "tiền mất tật mang".

Cách phân biệt nhân sâm thật và giả

Dựa vào hình dáng bên ngoài

Nhân sâm thật: Có hình dáng giống con người (gồm đầu, thân, hai chân), bề mặt có nhiều vết nhăn ngang, đầu rễ có rễ con mọc tua tủa.

Phân biệt nhân sâm thật và giả qua hình dáng bên ngoài

Sâm giả: Hình dạng thường cứng nhắc, không tự nhiên, rễ phụ ít hoặc không có, bề mặt trơn bóng bất thường.

Mùi hương

Nhân sâm thật thường tỏa ra mùi hương nhẹ nhàng, tự nhiên và dễ chịu – mang nét đặc trưng riêng, đôi khi khiến người ta liên tưởng đến hương của các vị thuốc Đông y.

Sâm giả: Mùi hắc, có thể bị pha hương liệu tổng hợp, đôi khi không có mùi.

Trọng lượng và kết cấu

Nhân sâm thật thường có trọng lượng nặng tay, phần thân rắn chắc. Khi cắt lát ngang, phần ruột bên trong xuất hiện các vòng tròn đồng tâm rõ nét – đặc điểm đặc trưng giúp phân biệt với sâm giả.

Sâm giả: Có thể nhẹ hơn, bên trong rỗng, cắt ra không thấy vân hoặc vân không đều.

Thử với nước

Cắt lát nhân sâm, ngâm vào nước ấm:

• Sâm thật: Không bị bở, nước có mùi thơm, lát sâm mềm dẻo.
• Sâm giả: Có thể bị tan hoặc nhũn ra, nước có màu lạ hoặc nổi váng.

Dựa vào tuổi sâm

Phân biệt nhân sâm thật và giả bằng cách dựa vào tuổi củ sâm. Những củ nhân sâm từ 6 năm tuổi trở lên thường sở hữu cấu trúc thân chắc khỏe, đường kính to và dễ dàng nhận thấy các vòng tăng trưởng – dấu hiệu thể hiện độ tuổi thực tế của sâm.

Sâm non hoặc giả dạng sâm già: Có thân mềm, dễ gãy, ít vân tuổi.

Phân biệt một số dạng sâm thường gặp

Sâm có nhiều dạng khác nhau, mỗi loại có đặc điểm riêng biệt. Việc nhận diện đúng loại sâm sẽ giúp bạn chọn được sản phẩm chất lượng.

Sâm Tươi

Sâm khô là dạng nhân sâm đã trải qua quá trình xử lý như phơi nắng hoặc hấp rồi sấy khô. Nhờ đó, loại sâm này có thể bảo quản trong thời gian dài mà vẫn giữ được nhiều giá trị dinh dưỡng, đồng thời thuận tiện hơn cho việc bảo quản và sử dụng hàng ngày.

Dấu hiệu của củ sâm hàng thật:

• Hình dạng: Củ sâm chất lượng cao thường có nhiều rễ phụ mọc đều, thân củ rắn chắc, không bị nhũn hay mềm oặt khi cầm trên tay.
• Mùi hương: Sâm thật toát ra mùi thơm nhẹ tự nhiên, thoang thoảng như thảo dược, tương tự mùi thuốc Bắc, hoàn toàn không có mùi lạ hoặc mùi ôi.
• Kết cấu: Khi bóp nhẹ, củ sâm thật không bị mềm nhũn, và vẫn giữ được độ chắc khỏe của mình.

Sâm tươi là loại dễ nhận biết nhất nếu bạn có kinh nghiệm, nhưng vẫn cần kiểm tra kỹ để tránh mua phải hàng giả.

Sâm Khô (Bạch Sâm, Hồng Sâm)

Sâm khô là loại nhân sâm đã trải qua quá trình chế biến như phơi khô tự nhiên hoặc hấp sấy kỹ lưỡng, nhằm kéo dài thời gian bảo quản và tạo điều kiện thuận lợi cho việc bảo quản, vận chuyển và sử dụng lâu dài.

• Bạch Sâm: Đây là sâm tươi được phơi khô tự nhiên. Bạch sâm thật có màu vàng ngà, các đường vân trên thân củ rõ ràng, không bị vỡ hay nứt.
• Hồng Sâm: Đây là loại sâm tươi đã được hấp chín rồi sấy khô. Hồng sâm thật có màu nâu sẫm, mùi thơm sâu đặc trưng và thớ thịt cứng, không xốp.

Khi mua sâm khô, bạn cần chú ý đến màu sắc, mùi và kết cấu của sản phẩm để tránh mua phải hàng giả.

Phân biệt sâm khô thật giả qua màu sắc, đường vân

Sâm dạng lát, bột

Sâm dạng lát và bột là các dạng chế biến sẵn của sâm, giúp dễ dàng sử dụng nhưng lại khó nhận diện được tính chân thực của sản phẩm.

Mẹo nhận diện sâm dạng lát và bột:

• Nên ưu tiên lựa chọn sâm có thương hiệu uy tín và tem nhãn rõ ràng.
• Các dạng chế biến như sâm lát hoặc sâm bột tuy tiện lợi trongsử dụng, nhưng cũng dễ bị làm giả, hãy lưu ý

Một số mẹo nhận biết nhanh

Sau đây là vài phương pháp đơn giản hỗ trợ bạn phân biệt nhân sâm và thật một cách dễ dàng và nhanh chóng.

Dùng đèn pin soi qua lát sâm

Nếu là sâm thật, ánh sáng từ đèn pin sẽ khó xuyên qua, và bạn sẽ thấy các đường vân gỗ rõ ràng. Ngược lại, sâm giả sẽ cho ánh sáng xuyên qua dễ dàng, vì chất liệu của nó không đặc chắc như sâm thật.

Nhai thử

Nhân sâm thật có vị đắng nhẹ, sau đó sẽ chuyển sang ngọt thanh. Trong khi đó, sâm giả có thể có vị đắng gắt hoặc ngọt quá đậm, không tự nhiên.

Dùng dao rạch nhẹ

Khi dùng dao cắt nhẹ lên lát sâm, nhân sâm thật thường có tính đàn hồi cao, không bị vỡ vụn hay tách lớp. Ngược lại, sâm giả dễ bị bở, vỡ vụn hoặc để lộ phần lõi có màu sắc không đồng nhất với lớp bên ngoài.

Mua nhân sâm ở đâu đáng tin cậy?

Để đảm bảo chất lượng và an toàn cho sức khỏe cũng như hiểu cách phân biệt nhân sâm thật và giả, việc mua nhân sâm từ những địa chỉ uy tín là vô cùng quan trọng. Dưới đây là một vài địa chỉ đáng tin cậy bạn có thể cân nhắc khi cần tìm mua nhân sâm:

• Hiệu Thuốc Đông Y Uy Tín: Các cửa hàng thuốc Đông y lớn thường nhập khẩu sâm từ những nguồn đáng tin cậy và có giấy chứng nhận chất lượng.
• Các Địa Chỉ Bán Hàng Nhập Khẩu Chính Hãng: Người tiêu dùng nên ưu tiên lựa chọn các cửa hàng chuyên kinh doanh nhân sâm nhập khẩu có chứng từ hợp lệ, đảm bảo sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng và đáng tin cậy.
• Trang Thương Mại Điện Tử: Các nền tảng mua sắm online như Shopee, Lazada, Tiki có chứng nhận nguồn gốc sản phẩm cũng là một lựa chọn tiện lợi.
• Thương Hiệu Nổi Tiếng: Các thương hiệu sản xuất sâm uy tín thường có giấy tờ kiểm định chất lượng rõ ràng và bảo đảm sản phẩm đến tay người tiêu dùng an toàn.

Kết luận

Nhân sâm là một dược liệu quý, có tác dụng tuyệt vời trong việc nâng cao sức khỏe, nhưng không phải ai cũng biết cách phân biệt nhân sâm thật và giả. Nhờ vào những kiến thức cơ bản trong bài viết, người tiêu dùng có thể chủ động tránh xa những sản phẩm kém chất lượng, không rõ nguồn gốc.

Điều này không chỉ giúp đảm bảo hiệu quả sử dụng của nhân sâm mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Một lưu ý quan trọng bạn cần ghi nhớ là hãy ưu tiên mua nhân sâm tại các địa chỉ uy tín, có giấy tờ chứng minh nguồn gốc rõ ràng. Bên cạnh đó, đừng quên kiểm tra kỹ các đặc điểm bên ngoài của sản phẩm như hình dáng, màu sắc, mùi hương và cấu trúc. Việc lựa chọn cẩn thận sẽ giúp bạn tránh rơi vào bẫy hàng giả.